Friday, August 12, 2011

falsafah pakaian pangulu

Falsafah Pakaian Pangulu
Dalam Pantun Adaik Saluak : Takanak saluak palangai Bayangan isi dalam kulik Panjang ndak dapek
kito ukua
--Nan sipaik baliau cadiak pandai
-- Walau batenggang di nan rumik
-- Bapantang langkah ka talanjua Leba ndak dapek kito bidai Tiok karuik aka manjala Tiok katuak budi
marangkak
--Jadi pangulu kok lai pandai
-- Pandai bacupak di nan data
-- Indak namuah bakisa tagak Dalam lilik baundang-undang Salilik lingkaran kaniang Ikek santuang
dikapalo
--Kalau nyo langkah nan lah sumbang
-- Tando nyo paham lah bapaliang
-- Dunia akiraik kabinaso Tampuak dek paham tiok lipek Lebanyo pandindiang kampuang Panjang pandukuang anak
kamanakan
--Suko pangasiah ka nan ketek
-- Batu ketek acok manaruang
-- Ukua lah langkah ka bajalan Hamparan rumah nan gadang Paraok gonjoang nan ampek Payuang panji
marawa basa
--Kok tumbuah bana basilang
--Kok datang sudi jo siasek
-- Indak bakisa
di nan bana Tampek bataduah kahujanan Tampek balinduang kapanasan Iyo
dek anak kamanakan
--Tibo dimato indak bapiciangan
-- Tibo diparuik indak bakampihan
--Nan bana samo ditagak-an Nan sapayuang sapatagak Dibawah payuang dilingkuang cupak Manjala
masuak nagari
--Tapijak dibaro hitam tapak
-- Tapijak didarah sirah tapak
-- Warih nan samo dironggohi Kapa-i tampek batanyo Kapulang bakeh babarito Kusuik nan
kamanyalasai
--Walau ba-a coba an tibo
-- Baiman taguah didado
-- Bapantang kusuik ndak salasai Karuah nan kamanjaniahi Hukum adia katonyo bana Sapakaik warih
mandiri-an
--Nak aman koto jo nagari
-- Lahia jo batin jan batuka
-- Indak manampuah rusuak jalan Baju :
Babaju hitam gadang langan Langan tasenseang ndak pambangih Pa apuih
miang dalam kampuang
--Kalau mambimbiang kamanakan
--Mamahek jan dilua garih
--Nak jan bacacek dalam kampuang Pangipeh hangek nak nyo dingin Siba batanti baliak balah Baturap jo
banang makau
--Indak bakucak lahia batin
--Kok tasuo gadang baralah
-- Ukua jo jangko ndak talampau Basuji jo banang ameh Panutuik jahik pangka langan Tando mambuhua
ndak mambuku
--Pangulu kok lai tangkeh
--Tantu santoso kamanakan
-- Nagari nan indak dapek malu Langan balilik suok kida Basisiak makau ka amasan Gadang basalo jo
nan ketek
--Pangulu paham kok caia
--Uleh jo buhua kok mangasan
-- Bak kayu lungga pangabek Tando rang gadang bapangiriang Tagak ba apuang jo aturan Ba ukua
jangko jo jangkau
--Tagak pangulu kok bapaliang
--Unjuak kok indak babarian
--Pantangan adaik Minangkabau Unjuak ba agak ba inggoan Lihia nyo lapeh ndak bakatuak Babalah sahinggo dado
--Indak namuah bapangku tangan
-- Walau kurang dapek ditukuak
--Taserak dikampuangan nyo Rang gadang alam nyo leba Rang cadiak padang nyo lapang Indak
karuah aia dek ikan
--Indak bakisa di nan bana
--Walau ba a coba an datang
-- Bapantang guyah sandi iman Indak rusak gunuang dek kabuik Paik manih pandai malulua
--Jan takuik ma elo suruik
--Kalau nyo langkah lah talanjua Tagang nyo bajelo-jelo Kanduanyo badantiang-dantiang Hati lapang paham saleso Pasiah lidah pandai
barundiang
Sarawa :
Sarawa hitam gadang kaki Kapanuruik labuah nan luruih
Panampuah jalan nan pasa
--Nan sipaik pangulu di nagari
--Malu kok indak katahapuih
--Tando nyo budi lah tajua Kadalam koroang jo kampuang Sampai ka koto jo nagari Langkah
salangkah baliak suruik
--Tagak pangulu kok nyo tangguang
--Tando bamain aka budi
--Bak gunuang dilampok kabuik Pado pai suruik nan labiah Langkah salasai baukuran Ma agak kuku jan
tataruang
--Pakai lah paham tulak raiah
-- Simpai nan taguah diganggaman -- Itu pitua bundokanduang Mangko sarawa kain hitam Paham hakikaik tahan tapo Manahan sudi jo
siasek
--Buruak baiak pandai mangganggam
-- Ba iman taguah didado
-- Curiang barih dapek diliek Mananti bandiang kok tibo Kumuah bapantang kalihatan
--Tando nyo kapa banankodo
-- Mangko nyo turun kalautan Walau sagadang bijo bayam Jadi pantangan salamonyo
--Saciok bak anak ayam
-- Tandonyo pangulu lah sakato Sisampiang :
Basisampiang sahinggo lutuik Kayo jo mikin alamaik nyo Patuik dalam
ndak buliah senteang
--Malu kok indak katatutuik
--Ka runtuah adaik jo pusako
--Lah ilang ereang jo gendeang Kok senteang ndak buliah dalam Mungkin jo patuik ka ukuran
Lakeknyo impik kakida
--Cadiak pandai kok ndak bapaham --Budi kok nyampang kalihatan
--Jadi sampik alam nan leba Satantang jo ampu kaki Tandonyo lurih batujuan Suduik seroang
manikam jajak
--Tando nyo kito lai babudi
--Kok tumbuah silang jo bantahan
--Pandai manimbang jo manggamak Langkah bak cando bapatingkek Alam satapak bakeh diam
--Kok bak kayu lungga pangabek
-- Kamanakan ka andam karam Alun bakilek alah takalam Bulan disangko tigo puluah
--Alun diliyek lah tapaham
--Lah tantu tampek bakeh tumbuah Cawek :
Caweknyo suto bajumbaian Jumbai nan tangah tigo tampok Kapalilik
anak kamanakan
--Walau bak mano pasakitan
--Nan buruak samo dipaelok
-- Taserak namuah mangampuangan Kapangabek sako jo sangsako Nak kokoh lua jo dalam Guyahnyo
bapantang tangga
--Paham guyah iman ndak ado
--Ibaraik bajalan di nan kalam
--Tando nyo budi lah tajua Kokohnyo murah diungkai Kabek sabaliak buhua sentak
--Jadi pangulu kok ndak pandai
-- Dalam aia jajak lah nampak Rapek nagari nak ma ungkai Tibo nan punyo tangga sajo Rasio buhua
dek pangulu
--Nan bak katidiang rarak bingkai
-- Tangga ciek larak sado nyo
--Pantangannyo bana dek pangulu Karih :
Tasisik karih di pinggang Sisik nyo tanaman tabu Latak nyo condoang
kakida
--Kalau lah tagak mangupalang
-- Runuik lah kato nan daulu
-- Muluik jo hati jan batuka Dikesoang mangko dicabuik Gambonyo tumpuan puntiang
Tunangan ulu kayu kamaik
--Jan takuik maelo suruik
-- Dalam bulek usah basandiang
-- Bogo kamati dalam niaik Kokohnyo indak dek ambalau Guyahnyo bapantang tangga
Tagoknyo murah dicabuik
--Kalau nan adaik minangkabau
--Asah bacupak di nan data
--Malu kasamo kito japuik Bengkok nan tangah tigo patah Luruihnyo manahan tiliak Bantuak
dimakan siku-siku
--Nyampang ratak mambao pacah
-- Batin tasimpan jan tabatiak
-- Runuik lah paham jo ilimu Raso nan dibawo naiak Pareso nan dibawo turun Alua patuik jalan
batampuah
--Batin tasimpan kok tabatiak
--Alua patuik sinan bahimpun
-- Pasak kungkuang paham nan taguah Bamato baliak batimba Sanyawa pulo jo gombanyo Tajam nan indak
mangalupang
--Kalau barasak dinan bana
--Suok kida badai manimpo
-- Tando nyo langkah nan lah sumbang Kok tajam indak maluko-i Jajak ditikam kanai juo
-- Nan salah samo di ubahi
-- Pulang nyo kabalabeh juo Alah bakarih samporono Pakirin rajo majopahik
--Tuah basabab bakarano
--Pandai batenggang di nan rumik Tarompa :
Takanak tarompa kulik kalaf Kapananai sangsako nak nyo tagok
Sako nak tatap jo enggeran
--Bogo manusia basipaik kilaf
-- Nan buruak samo dipaelok
-- Usah manguntiang dilipatan Kapanuruik labuah nan goloang Panampuah jalan nan pasa Sampai ka koto jo nagari
--Walau didunia toloang manoloang -- Usah barasak di nan bana
--Pado tacemo dinagari Panuruik anak kamanakan Mancaliak parik nan ta-ampa Adokoh rando
dapek malu
--Nyampang tatampuah di nan bukan
--Tando nyo budi lah tajua
-- Babaliak ka kato nan daulu Kok jauah kamancaliak-caliak Jikok ampiang manyilau-nyilau Jikok malam
danga-danga an
--Kok lai mancinto ka nan baiak
-- Indak baniaik nak mangacau
-- Samo mancari ridha tuhan Bajalan ba aleh tapak Malenggang babuah tangan Manuruik adaik jo
limbago
--Bogo kamalah ka di asak
--Kato bana jadi padoman
--Baitu adaik nan biaso
Tungkek :
Tungkeknyo dari kayu kamaik Ujuang tanduak kapalo perak
Kapanupang sako jo sangsako
-- Walau kamati dalam niaik
--Indak namuah bakisa tagak
--Itu pakaian salamonyo Kapanahan sako nak jan rabah Panueh sangsako nak jan lipua Sako
nak tatap jo enggeran
--Jiko tapijak di nan salah
--Tando nyo langkah lah talanjua
--Bak rumah gadang katirihan Ingek samantaro balun kanai Kulimek sabalun habih
--Walau tatungkuik tagulampai
--Nan miang samo kito kikih Malantai sabalun lapuak Maminteh sabalun hanyuik
--Kok nyampang bakisa duduak
-- Kato nan bana ka disabuik Gantang tatagak jo lanjuangnyo Sumpik tatagak jo isinyo Adaik tatagak jo limbago
--Kok nyampang paham basangketo
--Nak jan tumbuah cacek binaso
--Cari lah ujuang jo pangka nyo Adaik nan batalago buek Cupak nan tarang samato Taga dek sipaik nan
badiri
--Warih nan samo kito jawek
--Pusako samo ditarimo
--Baitu adaik nan usali Undang Duo Puluah :
Undang undang nan duo puluah Yaitu tabagi duo
--Mintak didanga sungguah sungguah
--Nak dapek paham ma’ananyo Duo baleh untuak panuduah Salapan untuak pancemo
--Hiduik didunia kok ndak sungguah
--Di akiraik antah bak mano Anggang lalu atah pun jatuah Pulang pagi babasah basah
--Pangulu kok lai satubuah
--Tantu rakyaik jadi sabingkah Bajalan bagageh gageh Bajua bamurah bamurah
--Tungganai nagari kok lai tangkeh --Gunuang nan tinggi jadi randah Talacuik tapakuak mati Talalah takaja pulo
--Nan mudo kok lai barani
--Mungkasuik sampai kasadonyo Putuih tali ditangah jalan Batimbang kato dek manjawok
--Alim ulama kok sapaham
--Apo dibuek jadi tagok Tacancang bariang lah luko Tabayang batubuah nampak
--Pangulu kok lai sakato
--Manuruik rakyaik nan banyak Kacondoangan mato rang banyak Tibo pikek langau tabao
--Parik paga kok lai bijak
--Nagari aman jo santoso Itulah undang duo baleh Nak samo kito mamahami
--Pakailah rundiang nan bakieh
--Kito tapuji dinagari Kok hanyo undang nan salapan Mari nak samo kito liek
--Nak jan tatampuah di nan bukan
--Salah tampuah buliah di ambek Dago dagi mambari malu Sumbang salah laku parangai
--Tapati kato nan daulu
--Mangkonyo kusuik kasalasai Maliang curi ka liang lantai Tikam bunuah padang badarah
--Walau tatungkuik tagulampai
--Usah bakisa di nan bana Sia baka sapotoang suluah Upeh racun tabang basayok
--Bogo hancua bogo kaluluah
--Nan buruak samo dipaelok Samun saka tagak dibateh Umbuak umbi budi marangkak
--Suok kida ombak ma ampeh --Usah bakisa tampek tagak Itulah undang nan salapan Nak samo kito mamahami
--Kunci lah biliak kaimanan
--Nak jan tacemo dinagari

No comments:

Post a Comment